cine4integration.com

IJshaar (Exidiopsis effusa)

• Afdeling: Basidiomycota (Basidiomycetes)
• Onderverdeling: Agaricomycotina
• Klasse: Agaricomycetes (Agaricomycetes)
• Subklasse: Auriculariomycetidae
• Bestelling: Auriculariales
• Familie: Auriculariaceae (Auriculariaceae)
• Geslacht: Exidiopsis
• Visie: Exidiopsis effusa (ijzig haar)

Synoniemen:

• IJzige baard

• IJswol
• Thelephora effusa
• Exidiopsis effusa
• Sebacina effusa
• Exidiopsis grisea var. effusa
• Exidiopsis quercina
• Sebacina quercina
• Sebacina peritricha
• Sebacina laccata

Omschrijving

Haarijs, ijswol of vorstbaard, ook wel bekend als haarijs, ijswol of vorstbaard, is een soort ijs dat zich vormt op dood hout en eruitziet als fijn, zijdeachtig haar.

Dit fenomeen wordt voornamelijk waargenomen op het noordelijk halfrond, tussen de 45ste en 50ste parallellen, in loofbossen. Maar zelfs boven de 60ste breedtegraad kan dit verbazingwekkend mooie ijs bijna bij elke stap overkomen, als er maar een geschikt bos en "correct" weer was (opmerking van de auteur).

"IJshaar" wordt gevormd op vochtig rottend hout (dode stammen en twijgen van verschillende grootte) bij een temperatuur iets onder nul en een voldoende hoge luchtvochtigheid. Ze groeien op hout, niet op het oppervlak van de schors, en kunnen meerdere jaren achter elkaar op dezelfde plaats verschijnen. Elk afzonderlijk haar heeft een diameter van ongeveer 0,02 mm en kan tot 20 cm lang worden (hoewel er vaker bescheiden exemplaren worden gevonden, tot 5 cm lang). De haren zijn erg kwetsbaar, maar toch kunnen ze in "golven" en "krullen" krullen. Ze kunnen hun vorm vele uren of zelfs dagen behouden. Dit suggereert dat iets herkristallisatie van ijs verhindert - het proces waarbij kleine ijskristallen in grote worden omgezet, dat normaal gesproken erg actief is bij temperaturen net onder nul.

Dit verbazingwekkende fenomeen werd voor het eerst beschreven in 1918 door de Duitse geofysicus en meteoroloog, de maker van de theorie van continentale drift, Alfred Wegener. Hij suggereerde dat een soort paddenstoel de oorzaak zou kunnen zijn. In 2015 hebben Duitse en Zwitserse wetenschappers bewezen dat deze schimmel Exidiopsis effusa is, een lid van de Auriculariaceae-familie. Precies hoe de schimmel ervoor zorgt dat ijs op deze manier kristalliseert, is niet helemaal duidelijk, maar er wordt aangenomen dat het een soort herkristallisatieremmer produceert, vergelijkbaar met zijn werking als antivrieseiwitten. In ieder geval was deze schimmel aanwezig in alle houtmonsters waarop ‘ijshaar’ groeide, en in de helft van de gevallen was het de enige soort die werd aangetroffen, en de onderdrukking ervan door fungiciden of blootstelling aan hoge temperaturen resulteerde in ‘ijshaar’ niet. meer verschijnen.

De paddenstoel zelf is nogal onopvallend, en als de bizarre haren van ijs er niet waren geweest, hadden ze er geen aandacht aan besteed. In het warme seizoen wordt het echter niet eens opgemerkt.

Foto: Gulnara, maria_g, Wikipedia.